کد مطلب:95297 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:176
زاهد از آن جهت ساده و بی تكلف و در كمال قناعت زندگی می كند و بر خود تنگ می گیرد تا دیگران را به آسایش برساند. او آنچه دارد به نیازمندان می بخشد، زیرا قلب حساس و دل درد آشنای او آنگاه به نعمتهای جهان دست می یازد كه انسان نیازمندی نباشد، او از اینكه نیازمندان را بخوراند و بپوشاند و به آنان آسایش برساند بیش از آن لذت می برد كه خود بخورد و بپوشد و استراحت كند. او محرومیت و گرسنگی و رنج و درد را از آن جهت تحمل می كند كه دیگران برخوردار و سیر و بی دردسر زندگی كنند. ایثار از پرشكوهترین مظاهر جمال و جلال انسانیت است و تنها انسانهای بسیار بزرگ به این قله شامخ صعود می كنند. قرآن كریم داستان ایثار علی علیه السلام و خاندان گرامی اش را در آیات پر شكوه خود در سوره «هل أتی» منعكس كرده است علی و زهرا و فرزندانشان آنچه در میسور داشتند- كه جز چند قرص نان نبود- با كمال نیازی كه بدان داشتند، تنها و تنها به خاطر رضای حق به مسكین و [صفحه 237] یتیم و اسیر بخشیدند. این بود كه این داستان در ملأ اعلی بازگو شد و آیه قرآن درباره اش نازل گشت. رسول اكرم وارد خانه دختر عزیزش حضرت زهرا شد، دستبندی از نقره در دست زهرا و پرده ای بر در اتاق زهرا دید، چهره كراهت نشان داد. زهرای مرضیه بلافاصله پرده و دستبند را توسط قاصدی خدمت رسول اكرم صلی اللَّه علیه و آله ارسال داشت كه به مصرف نیازمندان برساند. چهره رسول اكرم صلی اللَّه علیه و آله از اینكه دخترش نكته را درك كرده و دیگران را بر خود مقدم داشته شكفته گشت و فرمود: پدرش به فدای او باد. شعار «الجار ثم الدار» رسم جاری خاندان علی و زهرا بود. علی علیه السلام در خطبه «المتقین» می گوید: نفسه منه فی عناء و الناس منه فی راحة.[1]. متقی كسی است كه خودش از ناحیه سختگیریهای خودش در رنج است اما مردم از ناحیه او در آسایشند. قرآن كریم انصار مدینه را كه حتی در حال فقر، برادران مهاجر خود را پذیرائی كردند و آنان را بر خودشان مقدم داشتند، چنین توصیف می كند: و یؤثرون علی انفسهم و لو كان بهم خصاصة[2]. [صفحه 238] دیگران را بر خود مقدم می دارند هر چند فقیر و نیازمند باشند. بدیهی است كه زهد بر مبنای ایثار، در شرایط مختلف اجتماعی فرق می كند؛ در یك اجتماع مرفه كمتر نیاز به ایثار پیدا می شود و در یك اجتماع محروم مانند اجتماع آنروز مدینه بیشتر، و یكی از رازهای تفاوت سیره رسول اكرم صلی اللَّه علیه و آله و علی علیه السلام در این جهت با سائر ائمه اطهار همین است. و به هر حال، زهد بر اساس فلسفه ایثار هیچگونه ربطی با رهبانیت و گریز از اجتماع ندارد بلكه زاییده علائق و عواطف اجتماعی است و جلوه عالیترین احساسات انساندوستانه و موجب استحكام بیشتر پیوندهای اجتماعی است.
یكی از فلسفه های زهد ایثار است. «اثره» و «ایثار» هر دو از یك ریشه اند. «اثره» یعنی خود را و منافع خود را بر دیگران مقدم داشتن، و به عبارت دیگر همه چیز را به خود اختصاص دادن و دیگران را محروم ساختن. اما ایثار یعنی دیگران را بر خویش مقدم داشتن و خود را برای آسایش دیگران به رنج افكندن.
صفحه 237، 238.